Dziś już mało kto pamięta o historii Gimnazjum Polskiego w Poniewieżu, założonym przez Stowarzyszenie „Oświata” w 1919 r. Na początku pod Gimnazjum wynajęto kilka pomieszczeń. Od 1922 r. rodacy z Poniewieża zbierali pieniądze na budowę Gimnazjum. Do akcji włączyli się Polacy z całej Litwy. Budowę rozpoczęto w 1929 r., a w 1930 r. nowy gmach szkoły oddano do użytku. W Gimnazjum uczyła się młodzież polska z różnych zakątków Litwy. Gimnazjum Polskie w tym gmachu działało do 14 czerwca 1940 r. (było zamknięte na rozkaz ówczesnego ministra oświaty).
Po II wojnie światowej w tym gmachu działały litewskie urzędy oświaty, między innymi Seminarium Nauczycielskie, Szkoła Specjalna dla dzieci niepełnosprawnych, czynna do dziś, pod nazwą Centrum Wychowania Specjalnego „Šviesos“.
Emerytowana nauczycielka języka angielskiego Elena Vanda Urbanavičiūtė po wizycie krewnych z Warszawy, jako pierwsza, zaczęła się starać by powstała tablica upamiętniającą Gimnazjum Polskie w Poniewieżu. Jej ojciec, Aleksander Urbanowicz, był uczniem Gimnazjum, później uczył córkę poprawnego języka polskiego.
Do sprawy dołączyła autorka artykułu, której mama Irena Kannówna również uczyła się w Gimnazjum Polskim i miłość do języka polskiego przekazała córce.
Inicjatywę wsparli: dyrektor Centrum Wychowania Specjalnego „Šviesos“ Petras Leikauskas, duchowni Poniewieża, historycy, działacze kultury oraz studenci UTW z grupy języka polskiego.
Przy rozpatrzeniu podania o potrzebie tablicy, upamiętniającej Gimnazjum
Polskie, nie wszyscy członkowie Komisji do spraw upamiętnienia dat i osób, mieli jednakowe zdanie. Mimo to, radni, na posiedzeniu Rady Samorządu Miasta Poniewieża 17 grudnia b. r., zaakceptowali sprawę upamiętnienia Gimnazjum Polskiego w Poniewieżu.
W rezultacie tablica pamiątkowa została umieszczona na ścianie byłego gmachu Gimnazjum Polskiego w Poniewieżu (Kranto g. 18, Panevėžys).
Regina Čirickaitė (Czyrycka)
Prezes Koła Poniewież Oddziału ZPL „Lauda”, wykładowczyni języka polskiego na UTW w Poniewieżu
