W dniu 24 września 2009 r. w ramach współpracy Domu Kultury „Sokół” w Strzyżowie z Gminną Biblioteka Publiczną w auli Gimnazjum Publicznego Nr 1 we Frysztaku, młodzież spotkała się z Panią Ireną Duchowską i panem Januszem Mieczysławem Załęskim. Pani Irena Duchowska pedagog – fizyk, z zamiłowania poetka, duszą i ciałem oddana walce o zachowanie polskości na Litwie. Pochodzi z Wileńszczyzny. Po ukończeniu studiów w Wileńskim Instytucie Pedagogicznym wyjechała na Kowieńszczyznę i tam pracowała w Szkole Średniej w Akademii rejonu kiejdańskiego w centrum Litwy. Od roku 1994 pełni funkcję prezesa organizacji Związku Polaków Litwy na Laudzie, od roku 2000 jednocześnie – Stowarzyszenia Polaków Kiejdan. Redaguje i wydaje gazetkę „Głos z Laudy”.
Kierowany przez nią oddział ZPL „Lauda” organizuje obchody świąt polskich – Święta Niepodległości Polski 11 listopada oraz dnia Konstytucji 3 Maja. Odbywają się także majówki, spotkania okolicznościowe z rodakami, organizatorka słynnych na Laudzie Festynów Kultury Polskiej „Znad Issy”. Nie są to tylko festyny prezentacji własnych opracowań, ale to są również żywe więzy serc ludzi. Takie więzi wpływają korzystnie na relacje między Polską a Litwą. Powszechnie wiadomo, że Polacy są na Wileńszczyźnie. Nie wszystkim natomiast wiadomo, że Polacy zamieszkują również Litwę centralną, Laudę (krainę nad rzeką Lauda, w trójkącie między Kiejdanami, Poniewieżą i Szawlami) – opisaną przez H. Sienkiewicza w „Potopie”. Do dziś, mimo braku polskich szkół, Mszy św. w języku polskim, mimo dziesiątków kilometrów między polskimi domami zachowały się tu rodziny polskie. W rejonie kiejdańskim według statystyk mieszka około 1% Polaków (700 osób), ale to, że jest ich mało, problemów zachowania polskości nie pomniejsza, raczej – odwrotnie. Problemem Laudańczyków jest już tylko to, że rodaków dzielą kilometry, na spotkania trzeba czasami docierać z odległości do 100 km w jedna stronę, ale im jest trudniej, tym bardziej doceniana jest troska, opieka, pamięć i wsparcie miłośników i sympatyków Laudy. „Dla mnie jest to przypomnienie domu. Robię to i trwam w tym, co wyniosłam z domu rodzinnego” – mówiła Irena Duchowska, wspominając lata gdy po studiach pedagogicznych przyjechała do Kiejdan – nieznanego wówczas, obcego otoczenia. „Zaczęło się od tego, że całą swoją trójkę dzieci starałam się wychować na Polaków. Syn ukończył studia na Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, córka dziś pracuje jako tłumacz. Jest to dla mnie dowód na to, że jeżeli naprawdę się chce, można nawet bez polskiego otoczenia wytrwać w swojej ojczystej kulturze”.
Pani Irena Duchowska zaprezentowała kilka nostalgicznych utworów,
które odczytała ze swoich tomików „Znad Issy”, „Głos z Laudy” i „Mój
Testament”. W jej twórczości widoczne są wpływy zarówno jej rodzinnej
Wileńszczyzny jak i obecnej „małej ojczyzny” – regionu
sienkiewiczowskiej Laudy.
Drugi gość Pan Janusz Mieczysław Załęski
inżynier, poeta, literat z Białegostoku ukazał młodzieży piękno poezji
polskiej w utworach najwybitniejszych poetów XIX – XX wieku, akcentując w
szczególny sposób Norwida, którego twórczość jest mu bardzo bliska. Pan
Załęski zaprezentował również część swoich wierszy ze zbioru poezji
„Echo” i „Błękitna dziewiątka”, w których dominuje sfera duchowa i
patriotyzm. Jest on aktywnym organizatorem licznych spotkań z
twórczością poetycką w Polsce i na Litwie.
/J.Zarszyńska/
https://frysztak.pl/index.php?mgid=209
24 września odbyło się spotkanie młodzieży kl. II z poetka Ireną Duchowską.
Irena Duchowska to pedagog, poetka i działaczka polska na Litwie. Pochodzi z rejonu wileńskiego, skąd po studiach pedagogicznych wyjechała na Kowieńszczyznę. Od roku 1994 kieruje organizacją polską na Laudzie, przekształconą w roku 2000 w Stowarzyszenie Polaków Kiejdan. Opiekuje się założonym przez siebie zespołem artystycznym „Issa”. Wiosną 2004 roku nawiązała kontakt ze Staszowskim Towarzystwem Kulturalnym, czego rezultatem było wydanie debiutanckiego zbiorku poetyckiego „Znad Issy”. Wcześniej publikowała swoje wiersze w antologiach i almanachach poetyckich.
W jej wierszach widoczne są wpływy zarówno rodzinnej Wileńszczyzny jak i aktualnej „małej ojczyzny” – regionu sienkiewiczowskiej Laudy. Jest obecna i tęsknota za utraconym rajem dzieciństwa, i miłość jako „motor” całego naszego życia, nie do końca czasami spełniona, jest rozczarowanie ale też i nadzieja. Jest i refleksja nad nieuchronnym przemijaniem, ale i satysfakcja
z własnych dokonań. W tomiku poetyckim „Głos z Laudy” porusza trudne problemy Polaków zamieszkujących tereny Kowieńszczyzny. Ubolewa głęboko nad zanikiem tradycji polsko – języcznej tego regionu. Wyraźnie i dobitnie wyznacza sobie rolę obrońcy tej polskości.
Atmosfera spotkania była bardzo miła, a pani Irena Duchowska to wspaniała „ciepła” osoba.
Opowiedziała o swojej pracy, rodzinie, o tym jak rozpoczęła się i jak przebiega jej kariera pisarska. Z zainteresowaniem wysłuchaliśmy jej wierszy.
